In de kunstgeschiedenis zijn duidelijke perioden waarneembaar waarin de kunst een baanbrekende ontwikkeling beleefde. Van realisme naar impressionisme, expressionisme, modernisme, kubisme, en allerlei mixen en trends. Gaandeweg ontstonden nieuwe stromingen door kleine kunstenaarsgroepen, zoals De Stijl, Cobra, Bauhaus, de Groningse school en vele andere visies en variaties. Het verliep de laatste honderd jaar dus van geleidelijke stijlperiodes naar kleinere groepen met eigen specialisaties. Ook dat is geschiedenis want we leven nu in een periode van individualistische kunst. we noemen het gewoon "hedendaagse kunst". Is dit een tijdelijkheid of wordt er blijvende geschiedenis geschreven? Zijn wij onderweg naar iets of ergens? Is kunst nog steeds een voorloper op culturele en maatschappelijke ontwikkelingen?
Om de vraag "what's next" nog maar even uit te stellen: waar zijn we nu?
Je kunst Banksy niet vergelijken met Ai Wei Wei , Marlene Dumas of de kunstenaar van het jaar: Tjalf Sparnaay.
Ik vind dat wel winst, want waarom zou je een bepaalde stijl of trend volgen als het om een puur persoonlijke impressie of expressie gaat. Maar juist daar wordt het spannend, daar zit een knelpunt. Want hoe persoonlijk het ook is, de impressies die wij ervaren zijn zorgelijk, onzeker, chaotisch of ronduit pessimistisch. Dat is niet mijn kijk op het leven, maar wel de output van de media, de cultuur en de politiek.
Ik heb deze ontwikkeling al vroeg gesignaleerd in de beeldende kunst. Bekende kunstkenners en critici hebben beschreven hoe kunst een voorloper is van latere, of volgende uitingen zoals de literatuur, de muziek, de mode en uiteindelijk een brede mix van allerlei dagelijkse media.
En als kunstenaars echt gevoelig zijn voor zoiets als een tijdgeest, dan kunnen we een paar decennia terug kijken en vast stellen dat chaos en onzekerheid al zichtbaar waren in de beeldende kunst.
Een typisch voorbeeld daarvan vind ik Marlene Dumas. Ik vind haar werk een toonbeeld van treurigheid, somberheid van portretten waar de pijn en het verdriet van afstraalt. Zij mocht een
overzichtstentoonstelling maken voor de Biënnale in Venetië en wordt alom geroemd om haar persoonlijke en herkenbare stijl.
Originele werken worden voor vele miljoenen verkocht. Maar over prijs valt niet te twisten, hierover schrijf ik later meer.
Soortgelijke vroege chaos-schilders zijn bijvoorbeeld Francis Bacon, Lucian Freud, Anton Heijboer en veel zogenaamd abstracte verfsmijters die, meer dan Karel Appel, echt maar wat aanrotzooien.
Zijn dat profetische voorbeelden van de tijd waarin we nu zitten? Als we meer chaos in onze wereld ervaren, komt de onrust in ons hoofd, neemt onzekerheid en angst toe, en zal het zich uiten in de actualiteit. Ik hoop dat de kunstenaar van nu een meer zinvolle toekomst voor ogen heeft. Laten we hoopvolle kunst maken!
Reactie schrijven